Notre ami Hori Yasuo continue de nous informer sur la catastrophe de Fukushima. Il se rend régulièrement sur place, constate les dégâts irréparables, suit les travaux de décontamination. Selon lui, il y a le choix entre renvoyer l'eau dans l'océan et c'est...la fin du monde ! Ou construire d'immenses réservoirs pour éviter de poluer les mers. Comment ces réservoirs pourraient résister aux fréquents tremblements de terre ? S'ils craquent, c'est la fin du Japon ! 

Pour éviter ces situations extrêmes, Tepco ( la société d'exploitation) propose un plan de décontamination qui s'étendrait jusqu'en 2042 ! - j'en connais qui ne seront plus de ce monde !!!

Mais Hori pose la question: - L'économie japonaise pourra-t-elle supporter le coût pendant un temps aussi long ? Il est évident que Tepco et le gouvernement, sans argent et sans hommes pour faire le travail, se rejetteront la responsabilité, et la région de Fukushima sera ruinée et ensuite tout le Japon.

Ce qui n'empêche qu'ils sont d'accord pour l'instant pour remettre en activité le maximum de réacteurs et pour vendre ces derniers à d'autres pays....

Nova prikancera libro ? Ne ! La epopea rakonto pri scienca, politika kaj humana lukto: la ĉiuforma kancero. Tra 600 neforgeseblaj paĝoj Sidharta Mukherjee, faka kuracisto en Usono parolas pri " tiu monstro pli frandema ol la gilotino".

La diplomita de Stanford kaj Harvard celas al "penetri la spiriton mem de tiu ĉiama malsano". La scienco venkis la ĉefajn malsanojn, krom la kancero. " Ne estas definitiva videbla kuracilo ; eble ĝi neniam venos". La prezidento Nixon pensis kaj planis, en 1971, kontraukanceran militon. Nobla ideo. Sed, tiam Sol Spiegelman de la Universitato de Colombia avertis: " Nuna adega fortostreĉo estus tiel vana kiel la sendo de homo al la luno sen la scipovo de la prigravitaj leĝoj de Newton". Seneĥoa averto. Kaj dum pluraj jaroj la terapioj estas sorbigitaj je tiu milita ideo: oni deplojas arsenalon da toksaj produktaĵoj, oni kondukas la korpon ĉe la mortaj pordoj por, ke oni malambarasu ĝin de ĝiaj malicaj elementoj. Kiom da homoj mortis tiele ?

La akceptebla solvo ? Kunvivi kun la kancero.: " koncentriĝi pri la rimedo por plilongigi la vivon estus prefereble ol forigi la morton, nome kuraci la kanceron per alcelaj kuraciloj evoluante je la ritmo de la mutacioj; akcepti, ke la malnova malamiko ĉeestos ene de ni ĝisfine.

                                                          Laŭ eltondaĵo.

" J'habite seul

    A l'ombre d'une montagne reculée.

    Me tient compagnie

    Dans l'éclaircie après la tempête

     La lune de cette nuit d'hiver."

                                                Saigyo (1123) -Poèmes de ma hutte de montagne.

En 1937 forpasis Habert,membron de SAT-Amikaro.Ĉi-okaze la kamarado Lanti, kiu tiam restadis en Japanio, kondolencis la vidvinon per la jenaj vortoj:
" Kredeble, la kara malaperinto diris al vi, ke dum la lastaj jaroj mi elsuferis disreviĝon kaj falis en nigran pesimismon kaj malesperis pri la estonto de l'homaro. Tamen, la penso, ke tra la mondo ekzistas kelkaj HOMOJ, kaj ne kruelaj pieduloj kun homa ekstera aspekto, ĉiam malebligis, ke mi absolute malesperu. Kelkfoje mi diris al mi (...), ke eĉ se ekzistus nur unu Habert sur nia planedo, oni pro tio ne rajtus malesperi pri la sorto de l'homa speco. Kaj mi konvinkiĝis, ke la socialismo povos reale esti konstruata nur, kiam ekzistos en la mondo sufiĉe da Habert-oj."

                                                                                 Lanti : lettre 44. Osaka, 18/10/1937.

Renesanco.

Mi elmergiĝas profunde en dumsiesta sonĝo.
Gravaj kaj nekonataj virinoj vizitis min
Ili abunde parolis pri mortoportaj okazaĵoj.
Laciĝita je vanaj paroloj, miaj okuloj ĉielenleviĝas.
Tiam, aperas mirinda brunkolora palaco :
Ĝi konsistas el multnombraj glazuraj brikoj
Elvokante la plej belajn italiajn palacojn
Kaj tuj en mia kapo sonoras la vorto RENESANCO.
Vekiĝante mi murmuras :  « sendube terura periodo
Samekiel estis ĉiuj tagoj de nia historia ;
Tamen, mi havas la agrablan senton
Ke tiam ĉiu povis doni efektivigon al sia revo.
Kaj mi aldonas : se iam tiel estis, kial ne hodiaŭ ? »

Elvaporiĝintoj.
                             Franca romano de T-D Reverdy.

Temas pri stranga romano, kie polica enketo, poezio, raportaĵo konsistigas la plej sorĉan peckudraĵon.

Unu jaron post la natura katastrofo de Tohuku kaj la nuklea katastrofo de Fukuŝima, Reverdy restis en Japanio dum pluraj monatoj. Li vojaĝis, aranĝis multajn renkontojn, aŭskultis, rigardis kaj multe legis. Ĉio, kion li rakontas estas vera kaj tamen la fikcio donas al tiu teksto romaneskan amplekson, kiu samfoje  igas stumblon kaj atentokaptas.
Sub la patroneco de la usona aŭtoro  Richard Brautigan ( 1935-84 – li memortigis en Kalifornio ), edzo de japanino, kiu vivis en Japanio en 1976, kaj estas unu el la ĥerooj de Reverdy.  Do, tiu  devojiĝanta privata detektivo, enamoriĝis  en Yukiko, japanino ekzilinta en San Francisko. Li konis ŝin, kiam si estis kelnirino en restaŭracio. La rompiĝo inter ili ruinigis lin. Sed jen dumnokte ŝi  urĝe vokas lin : ŝia patro forigis, nome elvaporiĝis ( en la japana oni diras johatsu). Post la tsunami miloj da japanoj elektis tiun-ĉi vojon. Nek la familio nek la polico serĉis ilin. Honorodemando : ili volis fuĝi kaj inkognite refari sian vivon...La tsunami brutale ĵetis miloj da homoj sur la vojojn....
Oni tute plonĝas en la romanon : ĝi priskribas la malesperon de la elradikigintoj kaj ankaŭ la spiritstaton de la profitemuloj, kiuj aranĝas vivon kaj morton, se ne paroli pri la ŝakristoj de la rekonstruado : «  Japanio registris kreskadon je 4 % ekde la katastrofo. Sed  Reverdy  ne kontentiĝas rakonti  deartikigitan Japanion , li infuzis poetikan nostalgion pri la deziro de fuĝi, kiu eble turmentas ciun...
Koncerne Braŭtigan, li sola returnos al San Francisko. En la aviadilo, li malkovras « nigran kaj longan haron » ĉe la maniko de sia vesto. Tiam Reverdy  reprenas frazon de la verkisto Braŭtigan : «  Li diris al si, ke sia vivo entute kuŝas en tiu ĉi japana haro, kvazaŭ nenio alia okazis ol tiu ĉi haropeco. » : signo, ke « ĉio eblas ».
Lia konkludo : «  La vivo estas entute ekster ĉia kontrolo ». Kaj kiel diri, ke tiu ĉi romano de  Reverdy estas entute miriga ?

                                                           Laŭ eltondaĵo.

Okaze de la SAT-AMIKARO Kongreso en Dinan ( Francio) okazos  podia interparolado, kies temo estos Lanti: personeco, verkaro kaj influo. Vikotoro kaj Marcelo levos diversajn vidpunktojn por reliefigi la fondinton de la sennacieco. Li dumvive  batalis por senlanda mondo forigante ĉiajn barilojn. Lanti vidis en la sennacieco la efektivigon de la "interna ideo" de Zamenhof. La Sizifa entrepreno koliziis kun la ŝtona realaĵo. Sed la legantoj de Lanti riĉiĝas je la kontakto de lapidara stilo, de intelekta honesteco, unuvorte de pensmaniera majstro.

Montaigu, kiu klopodas vigligi ĉi-interreton, ĵus eliris hospitalon post grava operacio kaj denove bonfartas. Dum la restado ĉe la manoj de la kuracistoj kaj flegistinoj, mi aprezis, tra kontaktoj samfoje fakaj kaj koraj, la interhomajn rilatojn. Ĉi-okaze plifortiĝis en la menso la esperanta lingvo kiu celas al interproksimiĝo kaj frateco. Al tio ankaŭ celas nia TTT-ejo kaj mi ĝojas konstati, ke ni havas lengantojn en 19 landoj. Nur mankas tio, ke iuj - plej bone se ĉiuj ! - sendu responde kelkajn vortojn, kiuj atestus pri la enhavo kaj invitus al plibonigo. Bv. ne vidi en tio riproĉon, sed nur deziron por interkonatiĝo.